سخنرانی حضرت امام خمینی(ره) در جمع مردم قم با موضوع کاپیتولاسیون
فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) با حضور علما و طلاب و جمع کثیری از مردم قم و تهران و دیگر شهرهای ایران پس از تصویب قانون اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکایی از بند دو کنوانسیون وین.
عزت ما پایکوب شد، عظمت ایران از بین رفت، عظمت ارتش ایران را پایکوب کردند. قانونی را به مجلس بردند که در آن ما را ملحق کردند به پیمان وین... که تمام مستشاران نظامی آمریکا با خانوادههایشان، با کارمندهای فنیشان با کارمندان اداریشان، با خدمهشان... از هر جنایتی که در ایران بکنند، مصون هستند. ملت ایران را از سگهای آمریکا پستتر کردند. چنانچه کسی سگ آمریکایی را زیر بگیرد از او مؤاخذه میکنند اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد مؤاخذه میکنند. چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام را زیر بگیرد، هیچکس حق تعرض ندارد.
آقا من اعلام خطر میکنم، ای ارتش ایران من اعلام خطر میکنم، ای سیاسیون ایران من اعلام خطر میکنم... والله گناهکار است کسی که فریاد نکند. ای سران اسلام به داد اسلام برسید. ای علمای نجف به داد اسلام برسید. ای علمای قم به داد اسلام برسید.
روی سخن حضرت امام خمینی(ره) او در این سخنرانی به ارتش، نمایندگان مجلس، بازاریان، دانشجویان و روحانیون بود. درهمین سخنرانی حضرت امام خمینی(ره) جملات معروف خود را به کار برد:
آمریکا ازانگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر، شوروی از همه بدتر، همه از هم بدتر، همه از هم پلیدتر. اما امروز سر و کار ما با این خبیث هاست. با آمریکاست. رئیسجمهور آمریکا بداند این معنا را که منفورترین افراد دنیاست پیش ملت ما… تمام گرفتاری ما از این آمریکاست. تمام گرفتاری ما از این اسرائیل است، اسرائیل هم از آمریکاست.
حضرت امام خمینی(ره) فرمودند:
این وکلا هم از آمریکا هستند، این وزرا هم از آمریکا هستند، همه دستنشانده آمریکا هستند. اگر نیستند چرا در مقابل آن نمیایستند؟ چرا داد نمیزنند؟ نمایندگان مجلسها نماینده واقعی نبوده و نیستند. اگر هم یک عدهای بودند که نمایندگان واقعی بودند چون در برابر این تصویبنامه سکوت کردند، معنیاش این است که تأیید میکنند این را، و چون تأیید کردهاند دیگر نماینده مردم نیستند و نخواهند بود. این مجلسیها رای ننگینی دادند و ملت ایران اینها را محکوم میکنند که سند بردگی ملت ایران را گرفتند و اقرار کردند ایران مستعمره است.
قرارداد وین در دوره محمدرضا پهلوی
در این دوره قانون اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکایی در ایران از مصونیتها و معافیتهای قرارداد وین تصویب شد این قانون که جهت حفاظت از دیپلمات های کشورها در کشور خود محل مأموریت وضع شده بود دولت آمریکا دست پیش را گرفته و به بهانه حفاظت از نیروهای نظامی اعزامی خود به کشور ایران، از دولت وقت تقاضای تصویب قانون مصونیت دیپلمات ها به نفع اتباع نظامی خود را خواستار شده و دولت محمدرضا پهلوی هم قبول کرده و به صورت قانون در مجلس های شورای ملی و سنا مطرح و تصویب می نماید.
پروانه استفاده مستشاران آمریکایی از بند دو قرارداد وین
پس از این سخنرانی امام خمینی (ره) در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۴۳ دستگیر و با پا درمیانی رئیس ساواک وقت متعاقباً به ترکیه تبعید شد. و این حرکت آغازین انقلاب اسلامی به رهبری معظم گردید و بالاخره قانون اجازه استفاده مستشاران نظامی آمریکایی از بند دوم کنوانسیون وین، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۸، توسط نظام جمهوری اسلامی ایران لغو گردید. ولی قانون قرارداد وین درباره روابط سیاسی هم چنان در ایران و در گیتی معتبر است و مادامی که که روابط بین الملل ، سفارتخانهها، فرستادگان ویژه و سازمان ملل متحد و دولتها وجود دارند، کارمندان آنان زیر پوشش این قانون انجام وظیفه خواهند کرد.
کاپیتولاسیون یا قضاوتسپاری، سپردن حق رسیدگی قضایی جرایم اتباع و شهروندان بیگانه به نماینده حقوقی دولت بیگانه است.