به بهانه کودتای 28 مرداد
به بهانه کودتای 28 مرداد
فرمایش مقام معظم رهبری
مصدق برای مقابله با انگلیس، به آمریکا تکیه کرد و همین خوش بینی و ساده اندیشی و غفلت او زمینه ساز موفقیت کودتای آمریکایی شد. کودتایی که همه زحمت ملت را در ملی کردن نفت به هدر داد.
باید دانست که روابط جهانی در انتهای قرن 19 و در ابتدای قرن بیستم دچار تغییرات اساسی شد.
تغییرات در منطقه خاورمیانه نیز متأثر از تغییرات در جهان و بلکه خود تغییرات خاورمیانه اثرگذارترین این تغییرات در شکل گیری قطب های قدرت در جهان گردید.
امپراطوری عثمانی به عنوان تهدید اصلی در فروپاشی اروپا با حیله های متعدد کشورها در ادوار مختلف و بخصوص در اواخر قرن 19 با حیله های انگلیسی ها کم کم به سمت تفکیک و تجزیه پیش رفت و در حدود یکصد سال قبل کشورهای متعددی از آن امپراطوری قدرتمند تا بعد از جنگ جهانی دوم بوجود آمدند.
کشورهایی از شمال آفریقا شامل مصر، تونس، یمن، الجزایر، تا کشورهای متعدد خاورمیانه از عراق، لبنان، سوریه، عربستان و کشورهایی در اروپا از جمله بلغارستان، رومانی و جمهوری یوگسلاوی از جمله بوسنی و هرزگوین و دیگر مناطق در دریای مدیترانه از جمله یونان و جزایر مالت و قبرس و...
از طرف دیگر حرکات توسعه طلبانه روسها قبل و بعد از انقلاب کمونیستی در توسعه سرزمینی و بدست آوردن حاکمیت در کل دریای سیاه و منطقه بالکان و کشورهای آسیای میانه و حواشی دریای خزر و حتی تصرف بخش های شمالی کشور ایران که بعد از متلاشی شدن امپراطوری صفوی روبه انحطاط نهاده بود در برنامه توسعه روسها قرار داشت.
ولی نقشه تقسیم ایران و حتی بعد نقشه تقسیم قدرت واحد روسیه از نقشه های مهم کشورهای اروپایی و مهمترین آن نقشه انگلیس ها به عنوان مسئله شرق نام گرفت. همین مسئله هست که هنوز هم به عنوان نقشه راه خاورمیانه در عصر حاضر نه تنها در حال پیگیری است بلکه مجری آن صهیونیستها و نوکرهای ایشان آمریکا و انگلیس و فرانسه و بعضی دست نشانده های ایشان در منطقه همچنان به عنوان اصلی ترین روش در جلوگیری از ایجاد یک قدرت منطقه ای توسط ایران شده است چه اینکه هرگز اتحادیه عرب، نخواهد توانست به یک قدرت واحد نظامی و یا ظهور مجدد امپراتوری عثمانی قطعأ دور از انتظار خواهد بود. و اگر قرار باشد یک نیروی منطقه ای جهت حفظ و حراست کل منطقه خاورمیانه بتواند از منافع کل این جامعه مهم محافظت کند، فقط قدرت ایران اسلامی خواهد بود.
باید دید چرا منافع به این سمت می رود.
- در قرن 19 هنوز بحث نفت و ظرفیت های خاورمیانه در این موضوع موثر نبود بلکه تسلط بر هندوستان آن زمان و حفظ خطوط ارتباطی برای منافع انگلستان بسیار مهم بود خطوط تلگراف از جبل الطارق تا مصر، مالت، قبرس سواحل شرق مدیترانه، سوریه، عراق و ایران تا قلب هندوستان که موضوع تجارت و اقتصاد اروپا به خصوص انگلستان را سودآور کرده بود مهمترین انگیزه در آن زمان بود.
هنوز کانال سوئز وجود نداشت و پس از احداث آن هم توسط فرانسوی ها باز این انگلیسی ها بودند که با زرنگی کشور مصر را تصرف، و اختیار کانال و حتی دریای سرخ را از آن خود کرده و تا سودان هم لشکرکشی کردند و حکومت مهدی را سرنگون و سودان را با تمدنی چند هزارساله به یک کشور ضعیف تبدیل نمودند.
حضور انگلیس در مدیترانه و هندوستان و نیاز به یک پل مطمئن در ایران و کشور عثمانی باعث توجه بیشتر سیاست مداران انگلیس به موضوعات این منطقه که بخش اصلی خاورمیانه بود شده و افراد متعددی به عنوان سرمایه گذار، جهانگرد و دیگر افراد به ظاهر غیر دولت مرد را به این مناطق اعزام و هر کدام با ماموریتی مشخص نسبت به بررسی چگونگی مداخله به نفع انگلیس را صورت دادند.
این کارها بعد از کشف نفت در ایران و بعد در خاورمیانه شدت بیشتری پیدا کرد. و زمانی که سوخت کشتی های نظامی دولت انگلیس از ذغال سنگ به نفت تغییر کرد و به عنوان مهمترین عامل حضور وحتی تقسیم اراضی در منطقه شده بحث تجزیه جنوب غربی ایران به عنوان دستور کار دولت انگلیس قرار گرفته و شیخ خزعل برای این مأموریت تعیین گردید و موضوع تسلط بر نفت ایران تبدیل به اصلی ترین موضوع امپراسیم حاکم بر انگلستان گردید.
شرکت ها و سیاستمدارها و دولتمردها یک صدا و یک دست و یک زبان جهت چپاول منابع و افزایش تولید نفت به نفع دولت انگلیس متحد شدند و تاکنون دولت انگلیس و بعد از آن دولت آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم جهت این دست آورد حتی اجازه حضور دیگر کشورهای اروپایی را در این منطقه نداده اند.
خلاصه کلام اینکه سیاست های غلط دوره قاجار و پس از آن در دوره پهلوی توسط سیاسیون و حتی بعضی ملیگراهای غیر وابسته از جمله مصدق باعث تضعیف شدید جبهه یکپارچه مردمی علیه حکومت پهلوی و سیاست های استعماری انگلیس و ملی شدن واقعی نفت گردید.
در کتاب خون و نفت نوشته منوچهر فرمافرمانیان که نسبت خانوادگی هم با مصدق داشت این مطلب به خوبی اشاره گردیده که جریان استعماری شرکت نفت ایران و انگلیس در چپاول حقوق مردم ایران و پیگیری های نخست وزیر ایران(مصدق) و ارتش نوپای ایران بعد از شکست در جنگ جهانی دوم، چگونه با قدرت و فرماندهی آمریکایی ها و با کمک جمعی اوباش مردم را در خیابان های تهران و دیگر شهرها به خاک و خون کشیدند و زحمت های فراوان آن زمان سیاسیون و روحانیت مبارز، نمایندگان مجلس و آحاد مردم را برباد دادند.
در پایان به این مطلب باید اشاره شود که خواندن مطالب و توجه به کتابهای کودتای 28 مرداد مهمترین اتفاق در دخالت مستقیم ارتش آمریکا بعد از جنگ جهانی نبود. بلکه این حرکت نظامی زمینه ساز حضور مستشاران نظامی و در میدان اقتصادی، مالی، بانکی، صنعتی و کشاورزی آمریکایی در ایران گردید. به شکلی که علی رغم ظاهر ملی شدن نفت، ولی نفت ایران با حجم مشخص و قیمت مشخص با کمترین قیمت به شرکت های آمریکایی فقط می بایست فروخته شده و اینکه در قبال این نفت چه کالایی حتی با چه قیمتی می شود وارد کرد نیز از سیاستهای آمریکایی ها بود.
